Tác giả: Nguyễn Quang Thạch
Nếu mỗi công dân chúng ta mơ về một Việt
Nam được tôn trọng bởi tính trung thực, bởi lòng yêu thương con người, bởi
những con tàu ra đại dương, bởi những tàu vũ trụ và chúng ta kiên trì hành động
với tinh thần của ông thợ mộc và con cháu ông thì 50 năm sau một công dân của
một đất nước nào sẽ gọi tên Việt Nam với sự thán phục và tôn trọng như chúng ta
gọi tên Hàn Quốc và Nhật Bản như bây giờ.
LTS:
"Ngồi trên núi vàng, sao Việt Nam vẫn nghèo?" trong khi Hàn
Quốc, cũng xuất phát điểm như ta, nghèo tài nguyên như ta, giờ đã là cường
quốc? Câu hỏi này đã đánh động đến tâm thức của nhiều bạn đọc. Bài viết dưới
đây của độc giả Nguyễn Quang Thạch, cố gắng trả lời câu hỏi này từ quan điểm
riêng của mình, thông qua những quan sát từ đời sống. Có thể những quan sát này
của tác giả chưa hẳn đã bao quát và toàn diện, song cũng là một góc nhìn riêng
đáng chú ý. Mời bạn đọc cùng tranh luận.
Vài nét về người viết:
Nguyễn Quang Thạch là tác giả của sáng kiến xây dựng các tủ sách dòng họ ở
những vùng nông thôn Việt Nam, với mong muốn mọi người Việt yêu sách, ham đọc
sách. Sáng kiến của anh đã được nhiều người hưởng ứng và thực hiện được trong
thực tế.
Những
câu hỏi mà Người quan sát đặt ra trong bài Tại sao, Hàn Quốc? tương tự những
bậc đại trí của dân tộc cụ Phan Chu Trinh, Phan Bội Châu, Nguyễn Văn Vĩnh... đã
đặt ra trong thế kỷ trước. Các cụ đã nhận diện ra những đặc tính xấu và yếu kém
mà người Việt cần học người Nhật hay phương Tây để thay đổi nó.
Tiếc
thay, lý thuyết khai trí phục quốc và kiến quốc của cụ Phan Chu Trinh đã không
thể thành công khi một quốc gia nô lệ với trên 95% dân số mù chữ. Cụ Nguyễn Văn
Vĩnh đã hiện thực hóa ý tưởng của cụ Phan Chu Trinh một cách khôn khéo và đồng
tồn được với Pháp quốc gần 20 năm và đã tạo nền tảng khai trí cho người Việt
bằng đơn giản hóa chữ quốc ngữ cũng như phổ biến tri thức cho nhân dân thời đó. Nỗ lực của cụ Vĩnh không "chết yểu"
như cụ Phan và di nguyện của cụ đã được tiếp tục từ năm 1945 khi chính phủ Cụ
Hồ ra đời.
Khởi
nguồn từ phong trào bình dân học vụ với những trí thức được Pháp đào tạo, chỉ
trong một thời gian ngắn đã giúp cho hàng triệu người biết chữ. Thành tựu to lớn
từ phong trào bình dân học vụ và giáo dục đại chúng đã giúp cho những tá điền
và con cái họ biết chữ, có cơ hội học hành lĩnh hội tri thức phục vụ kháng
chiến sau này.
Cái
được lớn nhất mà chế độ mới đã giành được là tạo ra nền giáo dục đại chúng, ai
ai cũng được học hành. Con cháu của những tá điền làm việc cho gia đình tôi
trước năm 1954 của thế kỷ trước bây giờ đã trở thành kỹ sư, thạc sỹ và có người
là tiến sỹ.
Tôi
đã đặt câu hỏi nhiều lần tại sao trong thời kỳ 9 năm kháng chiến chống Pháp và
20 năm chống Mỹ, mặc dầu dân trí rất thấp so với bây giờ nhưng lại có đủ trí
tuệ để chiến thắng với những đế quốc hùng mạnh? Tại sao bây giờ số lượng kỹ sư,
cử nhân và tiến sỹ nhiều gấp hàng chục lần ngày xưa lại chưa góp phần đưa đất
nước ngang bằng những nước vốn thiếu điều kiện phát triển như Hàn Quốc, Singapore
lúc trước...?
Thực
tế trải nghiệm cuộc sống của một công dân sinh ra sau chiến tranh, tôi thấy
rằng đất nước chúng ta đã vượt trước năm 1945 nhiều lần nhưng chưa thể bứt phá
theo đúng tiềm năng sẵn có mà ít quốc gia khác có được với những nguyên nhân
sau.
Chấp
nhận sự dối trá và cổ vũ ăn cắp, tham nhũng
Bức
tranh đám cưới chuột và câu nói "quan tham dân gian" là những minh
chứng phản ánh sự chấp nhận và thừa nhận thói dối trá và cổ vũ cho thói ăn cắp
và tham nhũng đã nằm trong tâm thức dân chúng tự ngàn đời xưa.
Vậy
còn thời nay thì sao? Bi kịch thay là nạn tham nhũng đang được nhiều người dân
từ công chức cổ cồn trắng, quan chức lẫn người dân ngoài bộ máy hành chính,
theo một cách nào đó, "cổ vũ" khắp nơi.
Xin
đơn cử vài những hành động biểu thị sự cổ vũ đó:
-
Các cán bộ cấp trên xuống làm việc với cấp dưới thường hoặc phải được đối đãi
"tử tế" bằng tiệc tùng xa xỉ và phong bì mang về.
-
Bạn bè gặp nhau bằng các bữa tiệc và kẻ chi tiền phần nhiều là những kẻ đục
khoét tiền do dân đóng thuế thông qua các công việc đáng lẽ phải làm để phục vụ
cộng đồng. Đám bạn bè được chiêu đãi đang tán dương và cổ vũ "tài ăn
cắp" của ông bạn mình.
-
Vào bệnh viện, ngoại trừ những người quá nghèo, đều chấp nhận cống nạp cho bác
sỹ để mong được chăm sóc theo đúng quy định, vân vân và vân vân.
-
Qua gặp cán bộ địa chính làm sổ đỏ cũng lại lót tay chút đỉnh cho việc mau
chạy....
Hành
vi lẫn thói quen cổ vũ tham nhũng đã tạo thành dây xích mà các móc xích vừa to
lớn vừa bị ô xy hóa làm cho chúng ta khó thấy được những giá trị thuần kim
loại. Thói quen chấp nhận hành vi cũng như cổ vũ tham nhũng đã và đang biến các
sợi dây nhỏ mà chính chúng ta không nhận ra thành những sợi dây lớn mà chính
chúng ta không thể phá bỏ nó.
Thực
trạng tham nhũng của đất nước ta hiện nay là những siêu dây mà chỉ có thể phá
bỏ nó khi mọi người dân coi trung thực là yếu tố nghiễm nhiên của đời sống.
Không
dám đối mặt với chính mình, thích tô vẽ và háo danh
Giữa
thế kỷ 19, người Nhật, một đất nước bị ảnh hưởng khá nặng bởi tư tưởng Khổng
Giáo đã dám đối mặt với thực tế là nhìn nhận những khuyết thiếu của dân tộc họ
để thay đổi. Người ta dám thừa nhận rằng người Nhật có thần dân chứ không quốc
dân Nhật, nghĩa là người ta thừa nhận sự thiếu tinh thần dân tộc trong mỗi công
dân. Khi đã nhận ra những khuyết thiếu của chính mình nghĩa là người ta dám
thay đổi chính mình và người Nhật đã phi Hán hóa và thoát Á từ đó. Họ đã trở
thành cường quốc.
Người
Hàn Quốc từ thập kỷ 60 của thế kỷ trước cũng đã thừa nhận sự yếu kém của mình
và tìm đường đi cho mình với sự đồng thuận trong phong trào Saemaul Undong, một
phong trào đã đưa nông dân Hàn Quốc ra khỏi đói nghèo và là nền tảng cho cuộc
cách mạng cộng nghiệp.
Chính
phủ Hàn đã xuất khẩu con người để nhập khẩu tri thức, nghĩa là hàng trăm ngàn
du học sinh, giáo sư đã sang Nhật, Mỹ và châu Âu để đi "ăn mày tri
thức" trong hơn 20 năm trời.
Việt
Nam
chúng ta thì sao? Chúng ta vẫn còn nặng tâm lý và thói quen tô vẽ chính mình và
không dám nhìn vào chính mình. Xin hỏi có bao nhiêu công dân chúng ta dám thừa
nhận mình kém, bao nhiêu lãnh đạo chúng ta thừa nhận thực tế để thay đổi như
anh hùng Kim Ngọc? Bao nhiêu người chỉ dám nhận danh khi danh đấy là chính
danh? Bao nhiêu người được tán dương là chuyên gia hàng đầu trong ngành này
ngành nọ nhưng xin hỏi cái hàng đầu kia có bán ra chợ thế giới được không?
Có
ấn tượng, ở nhà cha mẹ con cái tô vẽ lẫn nhau; đến trường chúng ta tô vẽ những
điều xa rời thực tế; đến cơ quan, sếp và nhân viên tô vẽ nịnh bợ lẫn nhau.
Quan
niệm "tốt khoe, xấu che" là một thứ sai lầm vì cái xấu kia sẽ trở
thành vô cùng xấu và lấn át hoặc giết chết cái tốt đẹp lúc nào không hay.
Thiếu
đoàn kết, ghen ăn tức ở
Thói
xấu "trâu buộc ghét trâu ăn" ngày càng phát triển. Câu chuyện 3 người
Việt rơi xuống hố và cùng chết ở dưới hố là sự đúc kết đáng để chúng ta phải
suy ngẫm.
Chúng
ta thường tự hào chúng ta đoàn kết nhưng mỗi chúng ta còn ghen ăn tức ở, còn
dối trá, còn thích tô vẽ và được tô vẽ, còn thích danh hão... thì đoàn kết ở chỗ
nào? Khi mỗi cá nhân còn muốn vơ cho mình những thứ không chính danh thì làm sao chúng ta mong có được đoàn kết thực
sự. Có chăng, đó chỉ là cái vỏ
đoàn kết che đậy sự chia rẽ bên trong.
Nhiều lý
thuyết, kém hành động, yếu thực hành
Những
năm tháng làm công chức của tôi ở đâu cũng nghe thuyết giảng về điều hay lẽ
phải, được nghe những thứ cao siêu về kỹ thuật cầu đường nhưng tiếc rằng các
sản phẩm lại là những người công nhân và kỹ sư bám hiện trường.
Rồi
có nhóm người nữa thì suốt ngày ngồi chỉ trích cái này cái kia nhưng bản thân
chỉ có hành động nào để thay đổi thực trạng mà họ chỉ trích.
Cái sự học mà không hành đang nhan nhản khắp
mọi nơi. Có kỹ sư cơ khi lên mặt dạy cho anh thợ hàn bậc 5 hàn dầm thép của
cầu. Hãy hàn như thế này, hãy hàn như thế kia. Đến khi anh thợ cầu đưa que hàn
cho hàn thì anh kỹ sư loay hoay cả tiếng đồng hồ không làm được..
Thiếu
tiêu chuẩn sống
Thời
phong kiến, người ta có tiêu chí sống rõ ràng gồm Nhân, Lễ, Nghĩa, Trí, Tín.
Những tiêu chí này là giới hạn để mọi công dân khi sinh ra và lớn lên cần hướng
tới tiêu chuẩn đó. Hiện nay có cảm giác hình như chúng ta đang thiếu vắng nhiều
những tiêu chí đó. Nhiều khi, xã hội đánh đồng sự thành đạt đồng nghĩa với giàu
có và chức vụ. Khi sự giàu có và danh vọng nằm ngoài giới hạn của đạo đức, lòng
nhân ái và trách nhiệm làm người thì đừng mong đất nước đó được tôn trọng.
Một
đất nước có nhiều điều khuyết thiếu như nêu trên liệu đất nước ta có thay đổi
được không?
Tôi
có đọc truyện "Người xây ngôi nhà trong giấc mơ", chuyện dài nhưng
tôi xin tóm lược như thế này:
Có
người đàn ông ly quê 11 năm và đã học được nghề mộc. Sau khi về làng, người thợ
mộc lại tiếp tục hành trình 10 làm thuê nhưng hầu như ông không lấy công bằng
tiền mặt mà chỉ xin chủ nhà cho mình một khúc gỗ dài ngắn khác nhau tùy theo
công của mình. Đêm đêm, ông đục đẽo những khúc gỗ thành từng bộ phận của ngôi
nhà theo giấc mơ của mình chính xác một cách tuyệt vời.
Mười
năm sau ông dựng lên ngôi nhà mà người thường mơ thấy cả trong những năm tháng
đói nghèo tha phương. Một ngôi nhà gỗ mái ngói bảy gian. Đó là một ngôi nhà rất
lớn thời đó.
Khi
khánh thành nhà, người anh thúc bá với ông thợ mộc cầm chiếc ba-toong khệnh
khạng bước đến đập vào mái nhà ông và nói: "Chúng bay định xây nhà to hơn
người khác à. Rồi chúng bay cũng bán nhà và đi ăn mày thôi. Thớ chúng bay không
được ở nhà cao cửa rộng ". Ông thợ mộc không nói một câu gì mà chỉ cầm
miếng ngói vỡ cài dưới mái nhà nơi ông tôi nằm ngủ. Ông thợ mộc làm vậy để đêm
đêm mỗi khi đi ngủ nhìn thấy miếng ngói vỡ mà nhớ đến lời rủa độc của người anh
thúc bá để dù chết cũng không bán ngôi nhà.
Theo
di nguyện của ông, đến đời con và cháu của ông thợ mộc kể trên không những
không bán ngôi nhà mà còn làm một ngôi nhà to hơn ở bên ngôi nhà trăm tuổi đó.
Tư tưởng của ông thợ mộc đã giúp cho con cháu và dòng tộc trường tồn và hùng
mạnh.
Nếu
mỗi công dân chúng ta mơ về một Việt Nam được tôn trọng bởi tính trung thực,
bởi lòng yêu thương con người, bởi những con tàu ra đại dương, bởi những tàu vũ
trụ và chúng ta kiên trì hành động với tinh thần của ông thợ mộc và con cháu
ông thì 50 năm sau một công dân của một đất nước nào sẽ gọi tên Việt Nam với sự
thán phục và tôn trọng như chúng ta gọi tên Hàn Quốc và Nhật Bản như bây giờ.
-----------
Trần Thành Nam - Người
Việt gian, tham?
Tác giả gửi tới Dân Luận
Tôi
năm nay U60, sinh ra và lớn lên dưới mái trường XHCN, đã du học ở Đông Âu trên
chục năm. Luôn tự hào mình là người Việt Nam trong suốt khoảng hơn bốn mươi
năm đầu cuộc đời mình. Chưa bao giờ nghi ngờ đạo đức nhân đạo và tính hướng
thiện của người Việt, tức của tổ tiên mình. Thời thanh niên bên trời Âu tôi
luôn từng tự hào tự gọi mình là Việt Cộng, từng là chủ tịch Hội sinh viên Quốc
tế toàn Balan nơi tôi học được khoảng một tháng trước khi bị Đại sứ quán VN tại
Vacsava gọi lên bắt từ chức xuống thành Phó CT phụ trách Học tập…
Nói
thế chỉ để biết gốc gác chính trị của tôi rất cộng sản và trong sáng, bởi vì
cha ông tôi cũng rất trong sáng và theo cộng sản suốt đời. Về nước, tôi làm
việc cho các tập đoàn nhà nước lớn và tiếp tục có điều kiện đi công tác nước
ngoài nhiều, làm việc với người nước ngoài rất nhiều. Được đọc và tiếp xúc
nhiều, tôi nhận thấy là nước nào họ cũng có những tác giả và tác phẩm nổi tiếng
và được nhân dân quí trọng vì đã nói lên những thói hư tính xấu của dân tộc
mình, trong khi người Việt chỉ thích tự khen mình: Người Việt cao quí, Lương
tâm Nhân loại…(!), và luôn ép người khác khen mình.
Hôm
nay, trên Vietnamnet ông Vũ - một chủ hãng cafe Việt, còn đề nghị: Mỹ và TQ
lãnh đạo thế giới về chính trị và kinh tế rồi, còn “lá cờ nhân văn” chưa ai nắm
và Việt Nam hãy nắm lấy lá cờ nhân văn đó của thế giới để sánh ngang TQ và Mỹ
(!)… thì ngoài sức tưởng tượng và chịu đựng của tôi rồi.
Đấy
là lý do trực tiếp làm tôi viết bài này, nên trước khi nói về người Việt như
tiêu đề, xin cho tôi có một hai câu về “Lá cờ Nhân văn” thế giới, như sau:
Ông
Vũ đã đúng khi nói có Lá cờ Nhân văn thế giới. Nhưng ông đã sai khi nói chưa có
ai nắm lá cờ đó, và ông càng sai nữa khi nói Việt Nam có thể nắm lấy Lá cờ đó và lãnh
đạo thế giới! Thứ nhất, nếu đã tồn tại một lá cờ nhân văn thế giới, thì nhất
định nó cũng đang tồn tại chủ nhân tương xứng, cả hai đều chỉ là khái niệm. Chủ
đó phải là dân tộc có tính nhân văn nhất thế giới và được các dân tộc khác công
nhận, bởi lá cờ này không thể cướp được, đúng không ạ? Ông Vũ nói nó vô chủ là
rất cơ hội (hèn chi ông được tham dự ĐH Đảng X với tư cách doanh nhân, nếu tôi
không nhầm?). Nhưng theo tôi, nó đang ở trong tay dân tộc nào, đất nước nào
đang có nền văn hóa nhân văn nhất (ở thời điểm này) thu hút được nhân tài và
thế hệ trẻ được cả thể giới đến học, làm việc và ở lại sống nhiều nhất, sinh ra
nhiều người tài năng và thành công nhất cho thế giới. Theo ông Vũ, đó sẽ là
Việt Nam?
Nước ta đang và sẽ thu hút được bao nhiêu người nước ngoài đến học? Ông hãy góp
ý thế cho ĐH XI nhé! Chúc mừng ông.
Trở
lại với tiêu đề chính, cách đây khoảng gần chục năm, trong một cuộc nói chuyện
bạn bè thân, tôi đã hỏi một người Anh một câu và yêu cầu trả lời trung thực:
“Nếu phải lột tả người Việt trong một hay hai từ, “mày” sẽ nói thế nào?” “Không
được rắc complements!”
Biết
ý tôi, không ngần ngại, anh bạn nói luôn: “Câu hỏi này người nước ngoài chúng
tao ở VN luôn thảo luận với nhau khi không có người Việt, và đều nhất trí có
câu trả lời giống nhau, nhưng không bao giờ dám nói ra với người Việt. Mày là
người VN đầu tiên hỏi tao câu này không với ý định muốn nghe một lời khen, nên
tao sẽ nói thật, đó là: Greedy Vietnameses!” Vâng, đó là: “Người Việt tham
lam!”
Dù
đã chuẩn bị cho “tình huống xấu nhất” với đầu óc cởi mở nhất, tôi đã choáng
váng và cứng họng một lúc không nói được gì. Mãi sau, tôi mới thốt lên đau đớn
vì biết bạn mình không nói dối: “Greedy? Why?” - “Tham lam? Tại sao?”
Bạn
tôi cười: “Thì người Việt chúng mày, trừ mày ra, (nó thương hại tôi!), luôn
luôn cái gì cũng muốn được, không nhường cái gì cho ai bao giờ: Hợp đồng thì
điều khoản ngon nhất, giá phải rẻ nhất, hàng phải tốt nhất, giao hàng phải
nhanh nhất, bảo hành phải vô thời hạn, thanh toán thì chậm nhất, và… hoa hồng
thì phải khủng khiếp nhất!” Tôi chết đứng! Tôi biết nó nói đúng hoàn toàn. Nó
làm thương mại với người Việt và ở VN gần hai chục năm rồi. Nó (và đa số người
nước ngoài cũng vậy) nhìn người Việt qua những gì nó thấy ở những cán bộ nhà
nước hàng ngày làm việc (đàm phán thương mại) với nó!
Tôi
đã từng đàm phán với nó cách đây hơn hai chục năm, và với rất nhiều người nước
ngoài khác, chưa bao giờ biết đòi hỏi ai một cent nào từ vô số hợp đồng ngoại
thương tôi đã đàm phán và ký kết, nhưng tôi biết tôi là ngoại lệ, nên tôi biết
mình có quyền và có thể nhìn vào mắt mà hỏi nó (bạn tôi) hay bất kỳ ai (thương
gia nước ngoài) đã làm việc với tôi, câu hỏi đó mà không sợ bị nó/họ cười khinh
cho.
“Vậy,
tính từ thứ hai “bọn mày” (tôi đã từng cùng nó có dịp uống bia trong các câu
lạc bộ doanh nhân người Singapore, Malaysia, Nhật, Anh, Mỹ, Hàn, Pháp… do các
Amcham, Eurocham… tổ chức) miêu tả người Việt là gì?”- Tôi dũng cảm tiếp tục,
hy vọng lần này sẽ được nghe lời dễ chịu hơn. Câu trả lời là: “Tricky!”,
“Tricky Vietnamese!” – “Gian! Người Việt hay gian!”
Tôi
hét lên: “Không thể nào! Mày không đang trêu tức tao đấy chứ?!”
Bạn
tôi trả lời: “Mày muốn tao trung thực mà?”
“Vậy
tại sao lại là gian?” tôi cố gắng chịu đựng. “Vì chúng mày không bao giờ nói
thật, nói thẳng, và có nói rồi cũng tìm cách thay đổi nếu có lợi hơn. Chúng mày
luôn nghĩ rằng mình khôn hơn người và luôn luôn xoay sở để hơn người khác…”
Tôi
ngồi im lặng, điếng người, muốn khóc, và cố uống tiếp vại bia tự nhiên đắng
ngắt. Từ đó tôi ghét uống bia. Nó nhắc tôi buổi tâm sự với phát hiện kinh hoàng
trên. “Từ đó trong tôi” “tắt ngấm” “nắng hạ”… là người Việt!
Nhưng
nội dung và diễn biến của cuộc nói chuyện thân tình trên thì tôi dù muốn cũng
không bao giờ quên được. Sự thực là tôi đã phải trăn trở rất nhiều, dặn vặt rất
nhiều với điều này từng ngày từ đó: Đặc điểm bản chất của người Việt là gì so
với người nước khác? Tại sao người nước ngoài lại đang nhìn chúng ta tệ hại như
thế: Gian và tham?
Tôi
đã không thể phản bác được ông bạn người Anh của mình dù tôi với nó “cùng ngôn
ngữ”: đều mê The Beatles! Có ăn nhằm gì đâu! Nó vần bảo lưu quan điểm!
Một
lần gần sau đó tôi trở lại đề tài với nó: “Tại sao mày nói người Việt rất tham
lam, cái gì cũng muốn, và gian, cái gì cũng khôn lỏi hơn người, mà mày vẫn làm
ăn với chúng tao?”. Bạn tôi cười bí hiểm trả lời: “Đấy chính là bi kịch của
người Việt, ít nhất là của những người Việt đang không có quyền thế hiện nay.”
Rồi nó tiếp: “Chính vì người Việt gian và tham nên chỉ có những người gian và
tham hơn mới dám làm ăn cùng chúng mày!”
“Ý
mày nói đa số thương nhân nước ngoài làm việc với VN là gian và tham?” “Gần như
đúng thế!” “Cả mày nữa?” “Gần đúng, vì lúc đầu tao cũng không gian, nhưng tao
mất nhiều quá và buộc phải chơi theo cách của người Việt thôi…”
“Vậy
mày gian thế nào?”
Bạn
tôi lại cười bí hiểm: “Nói mày đừng buồn, đa số người Việt kém tiếng Anh, và
hầu hết kém luật pháp thê thảm, nhất là luật thương mại. Càng chức to thì điều
này càng đúng, mày là lính quèn nên khá giỏi. Hì hì, mà tiếng Anh là của bọn
tao, luật pháp các nước khác cũng đều đi trước VN, nên chúng tao chỉ có cách
dùng tiếng Anh kém cỏi vô nghĩa của chính chúng mày để làm hợp đồng thương mại,
và luật thương mại quốc tế nữa…thì chúng tao mới bình đẳng được!”
Rồi
nó bồi thêm: “Thế mày nghĩ bọn tao có thể cung cấp hàng tốt nhất, giá rẻ nhất,
thời hạn nhanh nhất với trách nhiệm vô hạn được thật à?!”
Đó
là câu chuyện của hơn 10 năm trước. Tôi đã kiểm tra độ khách quan của đánh giá
đó suốt 10 năm qua với rất nhiều người nước ngoài từ các vùng, miền, đất nước
có văn hóa và chính trị khác nhau, mà tôi có thể tiếp cận. Đa số câu trả lời
kiểm chứng (không phải tất cả) xác nhận sự khách quan và tính gần đứng của nhận
xét của bạn tôi.
Nhận
xét đó đã bắt tôi suốt hơn mười năm qua phải tìm hiểu văn hóa và bản chất dân
tộc ta là gì? Tại sao chúng ta lại để đến nông nỗi này – để người khác nghĩ và
đánh giá mình là dân tộc gian, tham?!
Người
Việt gian tham ư?! Đau xót lắm, nhưng tôi vẫn không phản bác được bạn mình, với
những gì tôi và chúng ta vẫn thấy xung quanh trên đất nước chúng ta… Nó là cái
văn hóa gi?!
Hôm
nay, có lẽ tôi đã trả lời được câu hỏi đó cho mình. Dân tộc ta không phải thế!
Có
những hạt sạn đã được vô tình hay cố ý gieo vào đạo đức, lối sống dân ta mà có
lẽ người gieo cũng không muốn và không biết mình đã làm gì?
Chúng
ta phải đợi đến vụ gieo hạt sau thôi?
Được đăng bởi ttngbt vào lúc 04:47
