27/01/2013@16h37,
880 lượt xem.
TRẦN ĐĂNG KHOA
Mới
đây, vào những ngày cuối tháng 1, năm 2013 này, tại Trung tâm Triển lãm Nghệ
thuật 45 Tràng Tiền Hà Nội, đã có cuộc triển lãm ảnh đặc biệt, không phải ảnh
nghệ thuật, mà ảnh phóng sự báo chí, ảnh đời thường, nhưng lại có sức thu hút
công chúng rất mãnh liệt. Đó là triển lãm cảnh “ngủ gầm giường, ngủ hành lang
bệnh viện” với hơn một trăm bức ảnh. Mỗi bức ảnh là một hoàn cảnh, một nỗi đời,
một cảnh ngộ. Tác giả của những bức ảnh này, không chỉ là những phóng viên,
những ký giả, cộng tác viên của Trung tâm Sức khỏe và Dân số, mà còn là những
người bình thường. Họ là bệnh nhân hoặc người nhà đi theo chăm sóc bệnh nhân.
Họ ghi lại những khoảnh khắc mình đã thấy hoặc đã trải, không phải có ý thức
làm nghệ thuật, mà chỉ đơn giản giữ lại những kỷ niệm theo kiểu “thấy gì ghi
nấy”. Chính vì thế mà nó rất chân thật và sinh động. Không phê phán ngành y tế,
chỉ phơi ra một thực trạng mang tính sẻ chia. Chính thế lại đắng đót, lại có
sức lay động lương tri những người tử tế. Chỉ những trái tim và tâm hồn lạnh giá
mới có thể dửng dưng.
Cuộc
triển lãm đặc biệt này cũng đã lên mạng nhiều trang baó điện tử chính thống.
Tôi không biết các vị lãnh đạo, các nhà quản lý nghĩ gì khi nhìn những cảnh đời
nơi “gầm giường chiếu đất” này? Còn tôi, bao trùm lên mọi cảm giác là nỗi đắng
đót đến se thắt cả gan ruột. Lại nhớ đến buổi “vi hành” của bà Bộ trưởng Bộ Y
tế Nguyễn Thị Kim Tiến xuống các bệnh viện cơ sở. Bò từ gầm giường ra chào bà
là các bệnh nhân nhí bị ung thư. Rồi những bệnh nhân hiểm nghèo chờ xạ trị ba
người ghép một giường. Nhiều khi bệnh nhân phải nằm chen chúc dưới gầm giường,
nằm tràn cả ra hành lang bệnh viện trong thời tiết mưa ẩm và giá lạnh. Sống lay
lắt như thế, ngay cả một người khỏe mạnh cũng có thể gục đổ, chứ không còn nói
đến những con người bất hạnh, lại mang trong mình trọng bệnh mà sự sống mong
manh chỉ tính bằng những khoảnh khắc.
Ta
hiểu nỗi khổ tâm của bà Bộ trưởng Bộ Y tế có tâm đức. Nhưng chẳng lẽ lại cứ để
tình trạng quá tải ở các bệnh viện diễn ra mãi như thế này sao? Hiện nay, Hà
Nội đã mở rộng đến hết cả tỉnh Hà Tây cũ, còn nới thêm một phần của tỉnh Hòa
Bình, chẳng lẽ vẫn không có đất để xây bệnh viện sao? Đành rằng kinh tế suy
thoái trong phạm vi toàn cầu, nợ công ở nước ta cũng lên đến ngưỡng đáng phải
quan ngại, Tết năm nay, nhiều cơ quan không có tiền thưởng cho nhân viên, có
doanh nghiệp còn nợ cả tiền lương, dẫn đến cảnh tao loạn: Công nhân vác ghế
phang giám đốc rồi sẵn sàng vào tù, nhưng cũng không phải vì thế mà không xây
được bệnh viện cho dân. Không kể những vụ thất thoát khổng lồ đến hàng ngàn tỷ
đồng như vụ Vinashin rồi tiếp đến là Vinalins, chúng ta vẫn còn chi hàng ngàn
tỷ đồng để xây Trụ sở làm việc, Bảo tàng Quốc gia, rồi hàng trăm rạp hát, Nhà
văn hóa. Đành rằng xây Trụ sở, xây Bảo tàng hay Rạp hát cũng rất quan trọng,
rất cần thiết, nhưng đem những công trình ấy, so với những công trình cấp bách,
cần phải làm ngay, như bệnh viện cứu chữa điều trị cho dân, hay những lớp học
cho trẻ em nghèo vùng sâu vùng xa thì cái gì cần ưu tiên trước nhất? Tất nhiên
là bệnh viện và lớp học rồi. Tôi hoàn toàn đồng ý với Vân Thiêng, ông bạn đồng
nghiệp của tôi ở VOV: Xây thêm nhà hát, rạp chiếu phim cũng là cần thiết, bởi
đấy là những thiết chế văn hóa đặc biệt gắn với trình độ và nhu cầu thưởng thức
văn hóa, nghệ thuật của nhân dân. Tuy nhiên, có một thực tế là hiện nay, nhiều
nhà hát mà số buổi sáng đèn mỗi năm chỉ đếm được trên mấy đầu ngón tay, nhiều
nhà hát, rạp chiếu phim đã làm "dịch vụ cho thuê đám cưới". Ngân sách
là tiền thuế của dân. Vì vậy, đầu tư cái gì, đầu tư lúc nào là điều phải tính
toán để đồng tiền ấy phát huy hiệu quả cao nhất. Việc xây dựng trụ sở cơ quan
khang trang hiện đại và các công trình văn hóa là cần thiết trong quá trình
phát triển đất nước. Tuy nhiên, chưa thấy có chuyện vì thiếu rạp mà hai, ba
người phải ngồi một ghế để xem biểu diễn nghệ thuật, cũng chưa có ai chui dưới
gầm ghế người khác để xem phim. Trong khi, cảnh hai, ba bệnh nhân phải nằm
chung một giường, thậm chí có bệnh nhân phải chịu cảnh “gầm giường chiếu đất”
thì đã thấy nhỡn tiền và sẽ còn hiển hiện ở rất nhiều bệnh viện lớn khác nữa.
Có
thể giải quyết dứt điểm nạn quá tải ở các bệnh viện ấy được không? Hoàn toàn có
thể giải quyết được, nếu chúng ta thực sự vì dân, lo cho muôn dân. Chỉ cần
chúng ta tiết kiệm trong chi tiêu, loại bỏ những chi phí chạy theo bề nổi, hoàn
toàn mang tính hình thức, rất tốn kém mà không có hiệu quả thiết thực, như các
lễ hội rầm rĩ ở rất nhiều tỉnh thành, hay kiểm tra, giám sát chặt chẽ các công
trình, tránh được những thất thoát để tiền dân trôi hết ra sông ra bể, như
Vinashin hay Vinalins là có thể xây được hàng ngàn bệnh viện, trường học rồi.
Chỉ cần tiết kiệm, bớt hoang phí
trong những khoản chi tiêu vô bổ, chúng ta đã cứu được bao nhiêu kiếp người bất
hạnh. Điều này là hoàn toàn có thể làm được. Bởi đã có địa phương làm được rồi.
Một ví dụ điển hình là Đà Nẵng. Vâng, tôi vẫn lại phải nhắc đến Đà Nẵng. So với
Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, hay các địa phương khác, Đà Nẵng không thuận lợi
ở vị trí địa lý, cũng không tiện về giao thông, lại bị chiến tranh tàn phá khốc
liệt nhất, số người hy sinh cũng lớn nhất, đã thế khí hậu lại khắc nghiệt, bão
gió, lũ lụt liên miên. Một tỉnh rất nghèo. Vậy mà ông Nguyễn Bá Thanh và các
cộng sự của ông vẫn vực mảnh đất nghèo ấy thành một đô thị hiện đại, một thành
phố nề nếp, sạch sẽ (theo cả nghĩa đen và nghĩa bóng) và quy củ nhất nước.
Trước khi rời Đà Nẵng, ngay mới đây thôi, ông Nguyễn Bá Thanh còn kịp trao cho
dân một bệnh viện nhằm xóa bỏ nạn “gầm giường chiếu đất”. Đó là bệnh viện ung
bướu có quy mô 500 giường với 27 khoa và phòng, trước mắt đã đưa vào sử dụng
200 giường bệnh với đội ngũ hơn 70 bác sĩ, cùng các chuyên gia, y tá, điều
dưỡng có trình độ chuyên môn cao, trang thiết bị y tế bệnh viện được đầu tư
hiện đại, chất lượng, với các hệ thống máy xạ trị, y học hạt nhân, gia tốc
tuyến tính. Đặc biệt, đây là bệnh viện dành cho những người nghèo có hộ khẩu Đà
Nẵng và các tỉnh miền Trung. Sau khi trừ phần Bảo hiểm y tế thanh toán, các
bệnh nhân nghèo sẽ được miễn phí toàn bộ tiền chi trả. Người nhà đi theo chăm
sóc bệnh nhân cũng sẽ được hưởng chính sách ăn, ở miễn phí tại bệnh viện với
bếp ăn từ thiện. Điều trị miễn phí hoàn toàn cho bệnh nhân nghèo là chính sách
nhân văn đặc biệt chỉ có ở Đà Nẵng. Có địa phương nào làm được như thế không?
Bây
giờ thì ta hiểu được vì sao người dân Đà Nẵng lại yêu mến Nguyễn Bá Thanh đến
như thế. Và không phải chỉ có dân Đà Nẵng, nhân dân ở rất nhiều địa phương khác
cũng rất quý yêu Nguyễn Bá Thanh, như quý yêu Bí thư Tỉnh ủy Kim Ngọc thuở nào.
Và chúng ta tin, rất tin rằng, trong công cuộc đổi mới của Đảng, của Đất nước,
vì miếng cơm manh áo của dân, ông sẽ không bị đứt gánh giữa đường như Bí thư
tỉnh ủy Kim Ngọc. Và chúng ta cũng hy vọng Đà Nẵng sẽ là một mô hình tốt đẹp có
thể nhân rộng ra trên phạm vi toàn quốc.
Viết
đến đây, tôi lại chợt giật mình nhớ đến câu ca dao:
Thương dân, dân lập đền
thờ
Hại dân, dân đái sập mồ
lụn xương
Và
như thế, làm điều ác, đặc biệt là ác với dân, đâu phải cứ hạ cánh được an toàn
là đã an toàn. Bây giờ, làm một cán bộ mà được dân tin, dân yêu như Nguyễn Bá
Thanh, đâu có phải là dễ...
